पौष २५ धनगढी । माटोका भाँडा बनाउने कैलालीका ब्याबसायी समस्यामा परेका छन । सिपालु कालिगडको अभाव हुन थाले पछि कैलालीका माटोको भाँडा बनाउने व्यवसायी समस्यामा परेका हुन् । युवा शिक्षा तथा वैदेशिक रोजगारीका लागि बाहिर जानु, पुस्तान्तरण नहुनु, भाँडा बनाउने माटो सहजै नपाउनु लगायतका कारणले कालिगड नपाउने भए पछि व्यवसायी समस्यामा परेका हुन् ।
पूर्वी नेपालको बिर्तामोड र भारतबाट माटोका तयारी भाँडा ल्याएर बिक्री गरिरहेका भाँडा व्यवसायी गणेश शाहले दक्ष कालिगडको कमी र भाँडा बनाउन आवश्यक पर्ने माटो सहजै नपाईने भएकाले समस्या भएको बताए । पहिले धनगढीमा माटोका भाँडा बनाउने कालिगड जहातही हुने गरेको बताउदै उनले माटो पनि आवश्यकता अनुसार सहजै उपलब्ध हुने गरेको बताए ।
स्थानीयस्तरमा बनाइएको भाँडा बिक्री गर्न सहज पनि हुने गरेको बताउदै उनले पछिल्लो समय बाहिरबाट तयारी अवस्थामा भाँडा ल्याएर बिक्री गर्दा उपभोक्ताले विश्वास पनि कम गर्ने भएकाले व्यापार घटेको बताए । भारतबाट ल्याउने गरेका माटोको भाँडा भन्सार तिरेर आयात गर्नुपर्ने भएकाले महङ्गो हुने बताउदै शाहले व्यापारमा मुनाफा पनि नहुने बताए ।
आधुनिकतासँगै बजारमा विभिन्न आकर्षक स्वरुपमा प्लाष्टिकका रङ्गीविरङ्गी भाँडा सहजै पाइन थालेपछि पहिलेको तुलनामा माटोका भाँडाले बजार पाउन छोडेको धनगढीको कृष्णनगरकी व्यवसायी नीलमदेवी कलवाराले बताईन । केही वर्ष पहिले दैनिक पाँच हजार देखि १० हजारसम्म कारोबार हुने गरेको सुनाउदै उनले अहिले दैनिक एक हजार देखि तीन हजार सम्मको कारोबार हुने गरेको बताईन ।
लामो समय देखि माटोका भाँडा सम्बन्धी व्यवसाय गर्दै आएकी कलवाराले पछिल्लो समय बिक्री घटेसँगै व्यवसाय सङ्कटमा पर्न थालेको बताईन । पहिलेको तुलनामा कारोबार घटेपछि जीविकोपार्जनमा समस्या हुन थालेको उनले बताईन । व्यवसायबाट खर्च चलाउन मुस्किल हुन थालेपछि अहिले गर्मी मौसममा गन्नाको जुस र जाडोमा अण्डा ठेला राख्ने गरेको उनले सुनाईन ।
स्थानीयस्तरमा भाँडा बनाउने माटो पाउन छोडे पछि भारतको लख्खिमपुर सहितका सहरबाट तयारी भाँडा ल्याएर बिक्री गरिरहेको बताउदै कलवाराले पहिले माटोका भाँडा बनाउने भट्टा थुप्रै भएको र आजभोली माटो पाउन छोडेपछि बाहिरबाट भाँडा ल्याउदा महँगोमा बिक्री गर्नु परेको बताईन ।
प्लास्टिकका भाँडा तथा अन्य सामग्री प्रयोग गर्न सहज हुने, जहाँ पनि पाइने हुँदा परम्परागत माटाका भाँडाको व्यापार घटेको धनगढीका व्यवसायी अरविन प्रसाद कलवाराले बताए । ‘पहिलेभन्दा अहिले व्यापार धेरै घटेको बताउदै उनले यही अवस्था रहे पेशा लोप हुने बताए ।
स्थानीय सरकारले माटोका भाँडा बनाउने सीप पुस्तान्तरण गर्न र पेशा संरक्षण गर्न अभियान सञ्चालन गर्नुपर्ने उनले बताए । माटोबाट निर्मित भाँडा टुटफुट बढी हुने भएकाले प्रयोगकर्ता घट्ना थालेको बताउदै उनले घरघरमा सिमेन्टका गमला लगेर बिक्री गरिँदा पनि माटोका भाँडाको माग घटेको बताए ।
अहिले प्रतिग्राग्री दुई सयदेखि पाँच सय, प्रतिगमला एक सय देखि दुई सय, प्रतिखुत्रुक्के ३० देखि तीन सय, प्रतिकलश १५ देखि ५० रुपैयामा बिक्री भइरहेको उनले बताए ।
