भदौ १७ धनगढी । सुदूरपश्चिम प्रदेशमा हवाई सेवाको पहुँच १० प्रतिशत मात्रै रहेको छ । १० वर्षे जनयुद्धमा भएका विमान स्थल पनि सुरक्षाका दृष्टिले बन्द गरिपछि अहिले सुदूरपश्चिम प्रदेशमा हवाई सेवाको पहुँच १० प्रतिशत मात्रै रहेको हो । डडेल्धुरा बाहेक सुदूरपश्चिमका सबै जिल्लामा हवाई सेवा उपलब्ध भए पनि युद्धकालमा बन्द भएका अधिकांश विमानस्थलहरु अहिले पनि सञ्चालन हुन सकेका छैनन ।
देशले शान्ति प्रक्रियामा प्रवेश गरेको लामो समय वितिसक्दा पनि अधिकांश विमानस्थल अझै सञ्चालन हुन सकेका छैनन । नियमित रुपमा उडान हुने धनगढी विमानस्थल सुदूरपश्चिम प्रदेशको एक मात्र विमानस्थल हो । पहाडी जिल्लामा रहेका केही विमान स्थलमा उडान हुने गरेको भए पनि विविध कारण समय समयमा अवरुद्ध हुने गरेका छन । जसका कारण सुदूरपश्चिम प्रदेशका ९० प्रतिशत नागरिक हवाई सुविधाबाट वञ्चित भएका छन । सुदूरपश्चिम प्रदेशको हवाई सेवा विस्तार र विकासका विषयमा प्रदेश र कुनै पनि स्थानीय तहसँग कुनै योजना भएको देखिदैन ।
प्रदेशको हवाई सेवा विस्तार र विकासका लागि प्रदेश र स्थानीय सरकारले योजना बनाउनु पर्ने आवाज उठ्न थालेको छ । सुदूरपश्चिम प्रदेशमा हवाई सेवा १० प्रतिशत मात्रै भएको धनगढी विमानस्थल कार्यालयका प्रमुख गणेशबहादुर सिंहले बताए । काठमाण्डौं–धनगढी अनि धनगढी–काठमाण्डौं नियमित कनेक्टिभिटी भनेको यति भएको उनले बताए । राजाका पालामा बनेका विमानस्थल सञ्चालनमा ल्याउन सक्ने हो भने सुदूरपश्चिमका जनताको हवाइ सेवासँग पहुँच बढ्ने उनले बताए । तर यस विषयमा कसैको ध्यान जान नसकेको उनले बताए ।
अछामको साँफेबगर र बझाङको चैनपुरमा फेरी हवाई उडान सुरु भएको छ भने बैतडीको पाटन, दार्चुलाको गोकुलेश्वर, तत्कालीन सुदूरपश्चिम विकास क्षेत्रको क्षेत्रीय सदरमुकाम रहेको डोटीको दीपायल, अछामको कमलबजार, कञ्चनपुरको महेन्द्रनगर र कैलालीको टीकापुर विमानस्थल बन्द रहेका छन् । बाजुराको कोल्टी विमानस्थलमा हवाईसेवा नियमित हुनसकेकोे छैन । सुदूरपश्चिम प्रदेशमा सहज हवाई सुविधा नहुँदा पर्यटन क्षेत्रको विकास समेत हुन सकेको छैन् । नेपालकै सुन्दर ठाउँ खप्तडमा हालसम्म विदेशी पर्यटक आउन सकेका छैनन ।
बन्द विमानस्थल सञ्चालन ाभए सम्म पर्यटन विकास हुन नसक्ने पर्यटन व्यवसायीले बताउदै आएका छन । विमानस्थलमा जहाज नउड्दा आपतकालीन बिरामी तथा अन्यत्र लैजानुपर्ने गर्भवती महिलाले ज्यान गुमाउनु पर्ने अवस्था रहेको छ । डोटीको दिपायल विमानस्थल २०२६ सालमा स्थापना भई पटक–पटक सञ्चालनमा आउने र बन्द हुने गरेको छ । माओवादी आक्रमणबाटै २०५८ साल देखि पूर्ण रुपमा बन्द उक्त विमानस्थल गौचरन र खेलमैदानमा परिणत भएको थियो । २०७३ सालमा नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले विमानस्थलको स्तरोन्नतिको काम अगाडि बढाए पछि केही महिना नियमित उडान भए पनि विमानस्थलमा जहाज आउन फेरी बन्द भएको छ ।
२०२४ सालमा निर्माण सुरु भएको अछामको साँफेबगर विमानस्थल २०३२ सालबाट सञ्चालनमा आएको थियो । २०४४ साल देखि २०५८ सालसम्म साँफेबगर विमानस्थल निरन्तर सञ्चालन आए पनि २०५८ साल फाल्गुन महिनामा माओवादीले ध्वस्त पारे पछि बन्द भएको थियो । ५ सय मिटर लम्बाइ र २० मिटर चौडाइ भागमा कालोपत्रे गरि २०७५ जेठमा पुनः सञ्चालन भएको विमानस्थलमा केही समय जहाज आए पनि नियमित उडान हुन सकेको छैन् । अछामकै कमलजार विमानस्थलमा पनि नियमित उडान हुन सकेको छैन् । ०३२ सालदेखि नियमित उडान भएको देवल विमानस्थलमा २०६६ सालबाट जिल्लामा सडक जोडिएसँगै नियमित उडान स्थगित गरिएको थियो ।
६ सय ५० मिटर धावनमार्ग कालोपत्र भए पछि २०७७ सालमा पुनः सञ्चालन भएको विमानस्थलमा हाल यात्रु अभाव देखाउँदै जहाज आउन छोडेको छ । २०३२ साल देखि निर्माण सुरु भएको बैतडीको पाटन विमानस्थल २०३५ सालदेखि सञ्चालनमा आएको भए पनि २०५२ साल देखि हवाई सेवा बन्द भएको थियो । २०५८ सालमा सशस्त्र द्वन्द्वका क्रममा तत्कालीन विद्रोही माओवादीले बम हानेर विमानस्थलको कार्यालय र टावर पूर्ण रुपमा ध्वस्त भएको थियो ।
पुनः सञ्चालनको योजना सहित २०७३ सालमा ११ करोडको लागतमा बैतडी विमानस्थल कालोपत्र गरेर सञ्चालनमा ल्याइएको भएपनि हवाई उडान भने लामो समय देखि बन्द रहेको छ । २०७८ चैत १० गते समिट एयरले अन्तिम उडान भरेको थियो । त्यसयता पाटन–धनगढी कुनै उडान हुन सकेको छैन् । २०५८ साल मंसिर ११ गते तत्कालीन विद्रोही माओवादीले आगजनी गरेपछि बन्द भएको दार्चुलाको गोकुलेश्वर विमानस्थल अझै सञ्चालनमा आउन सकेको छैन । कैलालीको टीकापुर र कञ्चनपुरको मझगाउँ विमानस्थल पनि वर्षौ देखि बन्द अवस्थामा रहेका छन् ।
